Ałun – sprawdź jakie właściwości ma ten naturalny kryształ

Ałun jest stosowany powszechnie w naturalnej pielęgnacji. Znajdziesz go głównie w kosmetykach myjących, łagodzących i dezodorujących. Kryształ ałunu znakomicie sprawdza się po goleniu, depilacji czy po ukąszeniu owadów, a ałunowy proszek możesz wykorzystać jako zasypkę przeciwpotną do stóp. Jakie właściwości ma ałun i dlaczego warto mieć go w swojej łazience? Podpowiadam!

Wybierz ałun w dogodnej formie:

Ałun, nazywany kamykiem do golenia, od lat stosowany jest przez panów i fryzjerów, aby złagodzić podrażnienia i zatamować krwawienie. I takie jest jego główne zastosowanie. Jednak ałun przynosi inne korzyści, stąd obecny jest w dezodorantach, jest też alternatywą dla podrażniających produktów na bazie alkoholu. W dobie, kiedy króluje świadoma naturalna pielęgnacja, ałun wraca do łask! Poznaj jego zastosowanie i właściwości.

Co to jest ałun?

Ałun potasowy lub siarczan glinowo-potasowy to naturalnie występujący minerał znany jako kalunit (forma skalna) i kalinit (forma włókna). Występuje zwykle na skałach magmowych w obszarach wietrzenia i utleniania minerałów zawierających siarczki i potas, zarówno w postaci proszku (powierzchniowego nalotu), jak i kryształków. Najwięcej takich skał znajduje się we Włoszech i na Alasce, ale również w Polsce znajdują się złoża ałunu, konkretnie na Dolnym Śląsku oraz w okolicach Sandomierza i Międzyzdrojów.

Dostępne są różne wersje ałunu jak ałun glinowo-potasowy, ałun glinowo-sodowy oraz ałun glinowo-amonowy. Wszystkie są związkami glinu, a konkretnie solami aluminium. Najpopularniejszym jest ałun potasowy, który jest najczęściej spotykany na polskim rynku.

Naturalny ałun jest materiałem kruchym i łatwo rozpuszcza się w wodzie. Zawiera między innymi żelazo, sód, mangan, amon, gal, tytan i chrom. Ma odczyn zasadowy i wykazuje działanie ściągające, bakteriobójcze i aseptyczne na skórę. Co ciekawe, ałun ma dość gorzki i kwaśny smak, stąd jego nazwa pochodząca z greki oznaczająca cierpki smak.

Zastosowanie i zalety ałunu

Pierwsze wzmianki o ałunie znajdziemy w historycznych źródłach ze starożytnego Egiptu, Grecji i Rzymu. Wówczas był ceniony za naturalne właściwości przeciwpotne i hipoalergiczne. Dzisiaj ałun potasowy jest stosowany w preparatach myjących, pielęgnacyjnych, nawilżających, pudrach do twarzy i w dezodorantach. 

Zalety naturalnego ałunu stosowanego w kosmetyce:

• 100% produkt naturalny
• hipoalergiczny
• bezbarwny i bezzapachowy
• bez dodatku substancji zapachowych i barwników
• jest bezpieczniejszy i znacznie bardziej ekologiczny od standardowych kosmetyków
• nie zatyka porów skórnych i ujść gruczołów potowych
• nie wysusza skóry i nie powoduje przebarwień
• odpowiedni nawet dla bardzo wrażliwej skóry
• nie pozostawia plam na ubraniach

Ałun stosowany jest nie tylko w kosmetyce, ale też w oczyszczaniu wody, garbowaniu skóry, barwieniu zapraw, w fotograficznej kąpieli do utrwalania barwnika, a nawet… w proszku do pieczenia (dotyczy to sodowego ałunu).

Co więcej, Agencja Żywności i Leków (Food and Drug Administration – FDA) zezwala na stosowanie ałunu potasowego jako środka wybielającego przy przygotowywaniu mąki i serów. Ponadto FDA zezwala na stosowanie ałunu, w tym ałunu potasowego, w produktach do higieny jamy ustnej dostępnych bez recepty (OTC). W medycynie nazwa “ałun” może odnosić się do żelu wodorotlenku glinu stosowanego jako adiuwant szczepionki.

Właściwości kosmetyczne ałunu

Podstawową właściwością, przez którą ałun był i jest tak ceniony, jest jego działanie antybakteryjne. To nie wszystko. Ważne jest również działanie ściągające i przeciwzapalne. Dawniej ałun był określany jako “kamyk po goleniu” i był powszechnie stosowany do hamowania krwawienia z ranek po zacięciach. Dzisiaj jego zastosowanie w pielęgnacji jest szersze, ale nadal sprowadza się do pierwszej pomocy po depilacji i goleniu oraz do działania przeciwpotnego – stąd jego obecność w naturalnych dezodorantach.

Ałun występuje w kosmetykach w dwóch postaciach. Może być to naturalny ałun, czyli mineralny kryształ 100% Potassium Alum (ałun glinowo-potasowy, czyli związek aluminum, potasu i siarki), lub produkt wytwarzany syntetycznie pod nazwą Aluminium Chlorohydrate.

Ałun potasowy wykazuje właściwości łagodzące, bakteriobójcze, antyseptyczne i przeciwzapalne. Polecany jest do stosowania po goleniu, przy drobnych rankach i jako naturalny dezodorant, nawet na całe ciało i stopy. Natychmiast tamuje krew przy skaleczeniach. Działa również ściągająco, powodując skurcz naczyń krwionośnych i zmniejszając pory. Roztworem wody i ałunu w proszku można płukać jamę ustną przypadku krwawienia z dziąseł lub problemów z gardłem.

Właściwości naturalnego ałunu:

• idealny jako ochrona przed potem, ponieważ hamuje rozkład bakterii przyczyniających się do powstawania nieprzyjemnego zapachu
• zapobiega powstawaniu stanów zapalnych
• koi podrażnienia i świąd wywołane depilacją, goleniem, ukąszeniem owadów, skaleczeniami i poparzeniami
• łagodzi objawy trądziku, wykwity na skórze i krostki
• dzięki antybakteryjnym i antyseptycznym właściwościom sprawia, że infekcje i podrażnienia szybciej się goją, do tego pomaga przy wrastających włoskach i opryszczce
• pomocny przy hemoroidach i stanach zapalnych w okolicach intymnych
• roztwór stosowany jest przy bólach gardła, zgadze, anginie, krwawiących dziąsłach i aftach

Warto również wspomnieć, że kryształ ałunu nie ma terminu przydatności! Standardowo około 100 g produktu można stosować nawet do 3 lat, ale w praktyce często okazuje się bardziej wydajny. Wprawdzie na produkcie możesz spotkać się z 10-letnim terminem ważności, ale prawdą jest, że przy właściwym przechowywaniu ałun może Ci posłużyć jeszcze dłużej.

Ałun wprawdzie zawiera cząsteczki aluminium, ale nie są one wchłaniane przez skórę. Po zmoczeniu wodą ałun ulega rozpadowi na jony, które nie przenikają przez barierę lipidową skóry. Opinie ekspertów o szkodliwości ałunu są tutaj zgodne, tj. jest to produkt bezpieczny. Nie jest zalecany jednak osobom uczulonym na glin.

Jakie formy ałunu możesz spotkać?

Ałun najczęściej występuje w formie kryształu (kamienia), jednak w sklepach dostępny jest również w postaci proszku, kostki czy pudru. Co ważne, ałun w każdej formie jest inaczej stosowany.

Formy ałunu:

• ałun kryształ – uniwersalny, w formie stożka najczęściej z plastikową podstawą, za która się trzyma produkt, co ułatwia stosowanie; przed użyciem należy go delikatnie zwilżyć, a po użyciu opłukać i pozostawić do wyschnięcia
• ałun w kostce – podobne zastosowanie i użycie jak kryształ ałun, ma tylko formę kwadratowego kamienia
• ałun w sztyfcie – kształt ułatwia aplikację pod pachami, zwykle wystarcza na około rok stosowania; w składzie jest ałun oraz woda
• ałun w proszku – forma pudru, którą można posypać podrażnioną skórę lub dodać do kojącej kąpieli oraz zmniejszającej potliwość; idealny jako zasypka do stóp i butów zwalczająca nieprzyjemny zapach oraz roztwór na bazie wody do przepłukiwania jamy ustnej przy krwawiących dziąsłach lub aftach
• ałun w płynie (spray) – gotowy roztwór wody i sproszkowanego ałunu

Co ciekawe, możesz sama wykonać kryształ ałunu w domu ze sproszkowanego ałunu. Uzyskany kamień możesz wykorzystać jako kosmetyk lub jako ozdobę. Jeśli wzbogacisz go składnikami nawilżającymi i łagodzącymi, np. masłem shea i gliceryną, będzie idealnym dezodorantem. Możesz go też zanurzyć na chwilę w olejku eterycznym i wtedy nabierze wybranego aromatu. Jeżeli dodasz barwniki, będzie znakomitą ozdobą łazienki.

Kosmetolog odpowiada: Czy ałun jest antyperspirantem? 

Odpowiedź na to pytanie wymaga wyjaśnienia różnicy między dezodorantem a antyperspirantem:

• dezodorant maskuje zapach potu i nie ogranicza pocenia się. Wytwarzany przez nas pot ma neutralny zapach, jednak rozwój bakterii na mokrej powierzchni skóry skutkuje powstawaniem charakterystycznej, nieprzyjemnej woni. Dezodorant niweluje brzydki zapach potu dzięki zawartości składników o działaniu antybakteryjnym i zapachowym;
• antyperspirant ogranicza proces pocenia się poprzez blokowanie przewodów wyprowadzających gruczołów potowych. Poza składnikami antybakteryjnymi i zapachowymi zawiera składniki o działaniu antyperspiracyjnym, czyli „przeciw poceniu”. Są to najczęściej sole glinu lub związki glinowo-cyrkonowe. Po nałożeniu antyperspirantu na skórę składniki te przybierają postać żelu, który ogranicza wydostawanie się potu na powierzchnię skóry. Antyperspirant działa aż do czasu zmycia kosmetyku ze skóry – dzięki temu jego stosowanie może zapewnić ochronę przed poceniem przez cały dzień. Istnieją także antyperspiranty, których używa się raz w tygodniu. Nazywamy je blokerami potu. Blokery zawierają silniejsze substancje, które lokują się głębiej w gruczołach potowych i zatrzymują  wydzielanie potu przez zaczopowanie kanalików potowych. Najczęstszym składnikiem aktywnym blokerów jest chlorek glinu.

Ałun jest rozwiązaniem pośrednim między dezodorantem a antyperspirantem.

Zawarte w nim sole aluminium zapobiegają powstawaniu nieświeżego zapachu potu i delikatnie ograniczają wydostawanie się potu na powierzchnię skóry. Ałun to produkt uniwersalny – zarówno do codziennego stosowania, jak i do zadań specjalnych. 

Problem potliwości dotyczy każdego człowieka. To, jaki rodzaj ochrony wybierzemy, zależy od nas. Naturalne dezodoranty można bezpiecznie stosować na co dzień. Regularne stosowanie antyperspirantu może przyczyniać się do powstawania stanów zapalnych skóry – zwłaszcza jeżeli kosmetyk nie jest dokładnie zmywany ze skóry. Blokery wymagają zachowania jeszcze większej ostrożności. Warto więc co pewien czas zrobić sobie przerwę i sięgnąć po bezpieczniejsze i łagodniejsze rozwiązania. Ałun zdecydowanie do takich należy.

Ałun – podsumowanie

Ałun coraz częściej jest dostępny nie tylko w ekologicznych sklepach, ale także w drogeriach, co cieszy niezmiernie. Kryształ ten był znany już w starożytności, a jego zastosowanie i działanie jest zbadane i potwierdzone.

W domowej kosmetyce ałun ma głównie dwa zastosowania: jako dezodorant do stosowania pod pachy i bardziej potliwe części ciała jak stopy oraz jako pierwsza pomoc przy krwawiących zacięciach powstałych podczas golenia. Jego szerokie zastosowanie oraz cenne właściwości kosmetyczne sprawiają, że nie może go zabraknąć w Twojej łazience!

Czy stosowałaś ałun? Jak oceniasz jego działanie? Podziel się swoją opinią o ałunie w komentarzu!