Mydło kastylijskie jest wyjątkowe, ponieważ jest zarówno delikatne, jak i skuteczne w działaniu. Jest łagodne dla skóry, ponieważ składa się ze zmydlonych olejów wykazujących właściwości nawilżające. Do tego jest mocne, co oznacza, że poradzi sobie nawet z najbardziej uporczywym brudem. Doskonale wpisuje się w naturalną pielęgnację i w ideę eko domu, pozbawionego chemii. Znasz to mydło? Czas je poznać! Oto zastosowanie i właściwości mydła kastylijskiego.
Tradycyjne mydło kastylijskie wytwarza się z oliwy z oliwek, jednak możesz spotkać też mydło na bazie olejów z konopi, awokado, jojoba, migdałowego, słonecznikowego czy oleju kokosowego. Tak samo jak zwykłe mydło dobrze się pieni i wykazuje dobre własności oczyszczające, z tym wyjątkiem, że jest o wiele bardziej przyjazne dla środowiska. Mydło kastylijskie nie zawiera sztucznych składników, ponadto pozbawione jest składników pochodzenia zwierzęcego, więc jest mydłem wegańskim.
Spis treści
Z czego zrobione jest mydło kastylijskie?
Na początek warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czym różni się mydło kastylijskie od tradycyjnego? Otóż składnikami. Mydło kastylijskie jest wytwarzane z tłuszczów i olejów roślinnych, podczas gdy inne mydła są wytwarzane z tłuszczów zwierzęcych, takich jak smalec czy łój. Mówiąc konkretniej, mydło kastylijskie jest uniwersalnym mydłem na bazie roślinnej, nie zawiera tłuszczów zwierzęcych i składników syntetycznych. To naturalne, nietoksyczne, biodegradowalne mydło jest dostępne w postaci kostki lub płynu.
Pierwotnie mydło kastylijskie zostało wyprodukowane w rejonie Morza Śródziemnego. Jak sama nazwa wskazuje, jego historia wiąże się z hiszpańską prowincją Kastyli, gdzie już kilka wieków temu wytwarzano mydło na bazie lokalnej oliwy.
Uważa się, że mydło kastylijskie powstało w XI wieku w Aleppo, głównym mieście regionu Lewant w Syrii, skąd przywędrowało na Zachód wraz z pierwszymi krucjatami. Niektóre źródła donoszą, że mydło w Europie stało się popularne za sprawą muzułmańskich kupców (a nie Krzyżowców) oferujących mydło Aleppo. Faktem jednak jest, że najwcześniejsze mydło w Europie zostało wykonane zaraz po krucjatach i zrewolucjonizowało higienę.
Hiszpanie, widząc potencjał w tym produkcie myjącym, chcieli skorzystać z tradycyjnych receptur i zacząć produkować własne mydło. Nie mieli jednak dostępu do drzew laurowych, więc zaczęli je wytwarzać z lokalnego surowca, mianowicie drzew oliwnych. Tradycyjnie mydło kastylijskie było wytwarzane w 100% z oliwy z oliwek. Mydło to było znane pod nazwami mydło hiszpańskie (Sapo Hispaniensis) lub właśnie mydło kastylijskie (Sapo Castillensis).
Dzisiaj mydło kastylijskie wytwarza się z olejów roślinnych, w tym powinno zawierać co najmniej 70% oliwy. Oleje miesza się z zasadą – wodorotlenkiem sodu w przypadku mydła w postaci stałej i wodorotlenkiem potasu w przypadku mydła w płynie.
Oprócz zasady do mydła dodaje się też elementy zapachowe, jak na przykład suszone kwiaty, skórkę z pomarańczy, olejki eteryczne. Zaletą mydła kastylijskiego jest to, że jest mydłem wszechstronnym, co oznacza, że możesz go używać zarówno do oczyszczenia skóry, jak i w roli detergentu.
Zastosowanie mydła kastylijskiego
Mydło kastylijskie jest jednym z najbardziej niesamowitych mydeł, ponieważ może być używane praktycznie do wszystkiego. Możesz go używać do pielęgnacji ciała, do sprzątania domu, a nawet jako szamponu dla zwierząt. Kostka lub butelka mydła kastylijskiego może zastąpić mnóstwo innych produktów w Twoim domu!
Niezależnie od tego, czy chcesz użyć mydła do mycia ciała i twarzy; do kąpieli swojego dziecka, a może posprzątać dom, mydło kastylijskie jest bezpieczne w stosowaniu. Jest odpowiednie, a nawet zalecane do skóry wrażliwej. Mimo że jest delikatne, mydło kastylijskie skutecznie usuwa zanieczyszczenia różnego rodzaju oraz bakterie i wirusy (dzięki dodatkom olejków eterycznych). Warto też zapamiętać, że działa na skórę łagodzące, a przy tym nie narusza jej bariery ochronnej, nie wysusza i nie podrażnia naskórka.
Do czego można używać mydła kastylijskiego:
- mycie całego ciała, w tym twarzy i włosów
- kąpiel, w tym dzieci i niemowląt od 1. dnia życia
- kąpiel stóp
- krem do golenia
- pasta do zębów
- szampon dla zwierząt
- środek do czyszczenia akcesoriów makijażowych
- środek czyszczący różne powierzchnie, w tym podłogi, okna, sanitaria i armatura
- środek do nabłyszczania podłóg
- środek do prania
- płyn do naczyń
- detergent to zmywarki
- ochrona roślin przed szkodnikami
- do mycia świeżych owoców i warzyw
- czyszczenie drobnych ran
Mydła kastylijskiego możesz używać w pracach domowych jako detergentu do mycia naczyń, prania czy sprzątania. Jest całkowicie naturalne, a przy tym może być tak samo skuteczne w przypadku tłustych i trudnych plam. Ponadto mydło to jest idealnym środkiem owadobójczym do roślin ozdobnych – wystarczy spryskać roztworem roślinę, aby utworzyć na niej powłokę chroniącą przed szkodnikami i chorobami (używaj ostrożnie, ponieważ zbyt duża ilość albo zbyt silny roztwór może obciążyć roślinę).
To, co nas najbardziej interesuje, to zastosowanie mydła kastylijskiego w kosmetyce. Otóż mydło kastylijskie jest uniwersalnym produktem myjącym, które delikatnie oczyszcza skórę oraz włosy. Wytwarza pianę, sprawdza się do kąpieli i pod prysznic. Dzięki temu, że zawiera wyłącznie naturalne składniki, polecane jest do stosowania przez osoby z wrażliwą skórą.
Jeżeli chcesz stosować mydło kastylijskie jako szamponu, zwróć uwagę, że włosy muszą się do niego przyzwyczaić, ponadto konieczna jest zakwaszająca odżywka po myciu włosów. Na początku pasma mogą się łatwo przetłuszczać, ale po dłuższym stosowaniu, co może zająć nawet kilka tygodni, włosy staną się wypielęgnowane i mocniejsze.
Właściwości, czyli jak mydło kastylijskie działa na skórę
Mydło kastylijskie wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne i zapewnia głębokie nawilżenie skóry. Warto przy tym wiedzieć, że mydło to nie wykazuje właściwości wysuszających. Zawiera duże ilości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, dzięki czemu korzystnie wpływa na jędrność skóry. Co więcej, zawiera oleuropeinę, czyli związek fenolowy zawarty w liściach drzewa oliwnego, chroniący m.in. przed chorobami skóry, w tym grzybicą.
Właściwości mydła kastylijskiego:
- nawilża skórę
- łagodnie oczyszcza
- koi podrażnienia i zaczerwienienia
- chroni przed wolnymi rodnikami
- pomaga zmniejszyć objawy trądziku, łuszczycy i egzemy
Oryginalne mydło kastylijskie wytwarzane jest z oliwy, ale może być też na bazie innych olejów, o których wyżej wspomnieliśmy. To, co je łączy, to niski potencjał drażniący i uczulający, zatem mydło jest bezpieczne dla skóry wrażliwej i problematycznej. Dodatkowo oleje te są lekkie, a samo mydło kastylijskie nie zatyka porów skórnych.
Mydło kastylijskie a mydło marsylskie
Patrząc na skład i przeznaczenie, mydło kastylijskie jest bliźniakiem mydła marsylskiego. Oba są mydłami roślinnymi i zawierają co najmniej 70% tłuszczów roślinnych, z czego głównie wytwarza się je z oliwy. Polecane są do pielęgnacji ciała, w tym skóry wrażliwej, włosów czy detergent do prania i sprzątania.
Czym więc się różnią? Odpowiedź jest prosta: miejscem wytwarzania. Mydło marsylskie powstaje w prowansalskich manufakturach we Francji, natomiast kastylijskie – w hiszpańskiej Kastylii. Oczywiście, poszczególne kostki mogą się między sobą różnić detalami, ale co do zasady mydła są podobne, chociaż produkowane w innych rejonach Europy.
Chcesz dowiedzieć się więcej o mydle marsylskim? Sprawdź nasz artykuł:
Jak zrobić mydło kastylijskie w domu?
Zaletą mydła kastylijskiego jest to, że z powodzeniem możesz wykonać je w domu. Istnieje wiele przepisów na mydło kastylijskie i możesz tu wspomóc się narzędziem SoapCalc. Poniżej przedstawiamy proporcje na płynne mydło kastylijskie i detergent na jego bazie, którymi podzieliła się Mydlarnia Cztery Szpaki – jej produkty znajdziesz w naszym sklepie: Produkty Mydlarni Cztery Szpaki.
Do zrobienia własnego mydła kastylijskiego potrzebujesz właściwie trzech składników: ługu (wodorotlenku sodu do mydła twardego lub wodorotlenku potasu do mydeł w płynie, oleju roślinnego i wody. Proces wytwarzania jest taki sam, jak dla innych mydeł (patrz niżej).
Domowe mydło kastylijskie w płynie
Mydło kastylijskie w płynie jest uniwersalne, ponieważ znakomicie nadaje się do mycia ciała i włosów. Mydło kastylijskie w płynie polecane jest do stosowania w czystej postaci lub jako baza do tworzenia naturalnych kosmetyków DIY np. płynów do mycia ciała. Z jego pomocą z łatwością przygotujesz domowy płyn do mycia naczyń czy detergent.
Z podanego przepisu wychodzi ok. 2 kg mydła. Przygotowywanie mydła kastylijskiego na ogniu może zająć nawet 3-5 godzin. Zwróć uwagę, że domowe mydło w płynie może być bardziej lejące niż jego odpowiednik sklepowy – nie wpływa to na właściwości samego mydełka.
Składniki:
- 907 g oliwy z oliwek
- 185 g wodorotlenku potasu (KOH)
- 227 g gliceryny
- 327 g wody destylowanej
Sposób przygotowania:
- Załóż odzież ochronną, okulary i rękawiczki. Proces wykonuj w dobrze wentylowanym pomieszczeniu.
- Nastaw oliwę do podgrzewania na kuchence na małym gazie lub w wolnowarze.
- Wymieszaj glicerynę z wodą przy pomocy szpatułki.
- Do mieszanki dodaj wodorotlenek potasu (nie na odwrót!) i poczekaj aż stanie się przejrzysta.
- Powoli mieszankę dodaj do podgrzewanej oliwy.
- Blenderem wymieszaj całość, aż konsystencja stanie się budyniowata. Zajmuje to zwykle ok. 5 minut.
- Jak mieszanka zacznie przypominać budyń, przykryj pojemnik. Gotuj pastę przez 3 godziny, mieszając co 30 minut silikonową szpachelką.
- Po ok. 3 godzinach sprawdź, czy mydło nabrało tekstury przypominającej żel. Jeśli tak, małą ilość mydła przenieść do ciepłej wody – jeśli się topi i jest półprzezroczyste, oznacza to, że jest gotowe; jeśli mętne, to musisz gotować dalej i sprawdzać mieszankę co 30 minut.
- Jeżeli ukończone mydło będzie za gęste, możesz je rozcieńczyć wodą destylowaną. Pamiętaj, że oba składniki muszą tu być ciepłe – wodę więc podgrzej i dodaj ją do jeszcze ciepłego mydła.
Wskazówka: Do produkcji oryginalnego mydła kastylijskiego używa się oliwy z oliwy, ale możesz ją zastąpić innym olejem, np. kokosowym, aby nadać dodatkowych właściwości oczyszczających i nawilżających. Możesz też część oliwy zastąpić olejem z konopi lub jojoba – wtedy uzyskasz mydło o działaniu przeciwzapalnym, np. w proporcji 75% oliwy z oliwek i 25% innego oleju.
Domowy środek czyszczący z mydła kastylijskiego
Jeżeli masz już mydło kastylijskie, możesz zrobić w domu detergent na jego bazie.
Składniki:
- 250 ml płynnego mydła kastylijskiego
- 500 ml wody
- 10 kropel wybranego olejku eterycznego, np. lawendowego lub cytrusowego
Sposób przygotowania: Podgrzej obie ciecze w kąpieli wodnej, dodaj mydło do wody i mocno zamieszaj. Dodatek olejku nie jest konieczny, ale dzięki temu uzyskasz m.in. przyjemny zapach, który potem roztoczysz w domu. Najlepiej roztwór przelej do butelki ze spryskiwaczem, aby później łatwiej było Ci czyścić nim powierzchnie – wystarczy rozpylić odpowiednią ilość.
Do domowego mydła kastylijskiego możesz dodać olejki eteryczne, jak np. z oregano, rozmarynowy lub z drzewa herbacianego, aby uzyskać środek myjący o dodatkowym działaniu antybakteryjnym.
Pamiętaj, że zbyt rozcieńczone mydło kastylijskie może się mniej pienić. Co do zasady, powinno się pienić tak samo, jak mydło ze sklepu. Jednak nie musi wytwarzać się piana, aby być skutecznym, zwłaszcza jak wykorzystujesz go do mycia blatów, podłóg czy innych czynności porządkowych. Istotne jest również to, aby nie łączyć go z octem, za to możesz z sodą oczyszczoną – dobrą praktyką jest posypanie trudnej plamy sodą i spryskanie mydłem.
Mydło kastylijskie – podsumowanie
Mydło kastylijskie jest jednym z najstarszych znanych mydeł, a przy tym niezwykle uniwersalnym. Możesz go użyć w naturalnym rytuale pielęgnacyjnym, a nawet do sprzątania w domu. Za włączeniem go do eko domu przemawiają jego zalety, które krótko podsumowujemy poniżej.
Mydło kastylijskie jest:
- całkowicie naturalne
- na bazie roślinnej
- ekologiczne i wegańskie
- pozbawione dodatków chemicznych i detergentów
- naturalnie bezzapachowe
- nietoksyczne
- 100% biodegradowalne
- bezpieczne dla skóry wrażliwej
- łatwo rozpuszcza się w wodzie
Proces wytwarzania domowego mydła jest czasochłonny i nie każdy w nim się odnajdzie. Dobra wiadomość jest taka, że mydło kastylijskie możesz zakupić bez większego problemu w wielu sklepach, zarówno w internecie, jak i stacjonarnie w formie kostek lub płynu. Znajdziesz go również w naszym sklepie w kategorii Naturalne mydła.
Czy stosujesz mydło kastylijskie? A może dopiero teraz poznałaś naszego bohatera? Lubisz naturalne mydła i może masz innych faworytów? Podziel się w komentarzu!
Źródła:
- Comparison of castile soap, benzalkonium chloride, and bacitracin as irrigation solutions for complex contaminated orthopaedic wounds, Journal of Orthopaedic Trauma, Jun-Jul 1999;13(5):332-7 (dostęp 25.03.2022).
- Wound irrigation pressure did not affect reoperation rate after open fracture repair, but normal saline solution was better than castile soap, The Journal of Bone and Joint Surger 2016 May 18;98(10):871 (dostęp 25.03.2022).
