Trądzik w ciąży – przyczyny, jak się go pozbyć?

Trądzik w ciąży najczęściej pojawia się w pierwszym i drugim trymestrze. Zwykle samoistnie ustępuje, ale nie ulega wątpliwości, że cera w trakcie ciąży wymaga specjalnej pielęgnacji i doboru właściwych kosmetyków. Jakie są przyczyny wysypu pryszczy i jak sobie z nimi poradzić?

Wiele kobiet zauważa wysyp pryszczy w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Prawdopodobieństwo pojawienia się trądziku w ciąży zwiększa się, jeśli już masz cerę trądzikową lub Twoja skóra ma skłonność do wyprysków podczas miesiączki. Dobra wiadomość jest taka, że trądzik w ciąży może być tymczasowy – zwykle ustępuje samoistnie, gdy hormony wrócą do normy. Jednak nie zwalnia to z odpowiedniej pielęgnacji skóry, zwłaszcza że ciąża wyklucza stosowanie niektórych leków i kosmetyków.

Początek ciąży a wysyp pryszczy – przyczyny 

Przyszłe mamy na początku ciąży mogą zauważyć, że stan ich cery się pogorszył – skóra staje się poszarzała, traci blask, często też staje się przesuszona. Dodatkowo wszystkie plamki i zmiany pigmentacyjne stają się o bardziej widoczne. Kolejnym problemem, z jakim mogą zetknąć się kobiety w ciąży, to nadmierna produkcja łoju. Zazwyczaj na początku ciąży skóra staje się błyszcząca w strefie „T”, pojawiają się wągry i wypryski, a pory ulegają rozszerzeniu. Może wystąpić również tzw. trądzik ciążowy, który powinien jednak ustąpić po porodzie.

Przyczyna wysypu pryszczy w ciąży wydaje się oczywista: wzrost poziomu hormonów zwanych androgenami aktywuje gruczoły łojowe, przez co dochodzi do nadprodukcji sebum. Dochodzi wówczas do zablokowania ujścia gruczołów, a w konsekwencji do rozwoju bakterii, co skutkuje pojawianiem się trądziku. Trądzik w ciąży pojawia się zazwyczaj na twarzy, szyi, klatce piersiowej i plecach, towarzyszyć mu mogą przetłuszczające się włosy.

Trądzik w ciąży jest powszechnym zjawiskiem. Najczęściej występuje w pierwszym i drugim trymestrze, a objawy ustępują samoistnie wraz z uregulowaniem gospodarki hormonalnej.

Badanie opublikowane w 2017 roku w „Journal of Dermatology, Venereology and Related” wykazało, że aż 42% kobiet w ciąży cierpi na trądzik. Przy czym u 90% kobiet choroba występowała jeszcze przed ciążą. Jednak u jednej trzeciej kobiet nastąpił nawrót trądziku w czasie ciąży po wcześniejszym okresie wolnym od choroby, a 60% kobiet zgłosiło pogorszenie zmian trądzikowych już istniejących.

Poprawa stanu cery zwykle następuje w drugim i trzecim trymestrze, co prawdopodobnie ma związek z działaniem estrogenów. Niestety niektóre kobiety skarżą się na trądzik nawet po urodzeniu dziecka i podczas karmienia piersią. Wiąże się to ze zwiększonym stężeniem prolaktyny, która odpowiada za wzrost gruczołów piersiowych i regulację produkcji mleka.

Leczenie trądziku w ciąży nie jest łatwe. Głównie dlatego, że wiele kosmetyków i zabiegów nie jest testowanych na ciężarnych pacjentkach i nie można przewidzieć ewentualnych skutków ubocznych oraz ich wpływu na płód. Jest dobra wiadomość – z niechcianymi krostkami można walczyć poprzez odpowiednią pielęgnację i higienę. Dzięki temu zapobiegniesz dalszemu pogorszeniu się stanu cery, wtórnym infekcjom, bliznowaceniu. Nie okłamujmy się, wszelkie zmiany skórne, zwłaszcza w ciąży, kiedy borykasz się z wahaniami nastroju, mają ogromny wpływ na obniżoną samoocenę i gorszy nastrój. Dlatego warto z tym walczyć!

Jak dbać o cerę w ciąży?

Oto kilka wskazówek, jak dbać o skórę z trądzikiem w trakcie ciąży:

1. Myj problematyczne miejsca delikatnym środkiem czyszczącym – nie mydłem i nie produktem o wysokim pH; najlepiej produktem na bazie siarki.
2. Ze względu na występującą w ciąży wrażliwość na zapachy wybieraj produkty bezzapachowe lub pachnące bardzo delikatne.
3. Do twarzy używaj oddzielnego ręcznika i często go wymieniaj (tak samo jak poszewki poduszek i pościel). Możesz rozważyć również wycieranie twarzy papierowym ręcznikiem, który po użyciu należy wyrzucić.
4. Nie wyciskaj pryszczy, nie dotykaj wyprysków – może to spowodować infekcję lub blizny.
5. Unikaj podrażnień. Najlepiej używaj produktów na bazie wody, z naturalnymi składnikami, bez parabenów i silikonów, które zatykają pory skórne i mogą zaognić problem.
6. Unikaj niektórych produktów, takich jak peelingi do twarzy, środki ściągające i maski, ponieważ podrażniają one skórę. Nadmierne mycie i szorowanie również może podrażnić skórę.
7. Obserwuj, co dotyka Twojej skóry. Utrzymuj włosy w czystości i z dala od twarzy. Nie przykładaj dłoni i przedmiotów do twarzy niepotrzebnie. Dezynfekuj regularnie gąbeczki i pędzelki do makijażu, które mają styczność ze skórą.
8. Unikaj stresu i prawidłowo się odżywiaj, bo mają duży wpływ na stan skóry. Staraj się wyeliminować czekoladę i ostre przyprawy, aby zminimalizować ryzyko pojawienia się niechcianych wyprysków. 
9. Nie przegrzewaj organizmu – nadmierna, gruba odzież i czapka mogą stanowić problem, zwłaszcza jeśli się pocisz. Pot i nadprodukcja łoju mogą przyczyniać się do trądziku.
10. Nie stosuj żadnych leków czy specjalistycznych środków typu maści na trądzik bez konsultacji z lekarzem!

Dowiedz się więcej, jak powinna wyglądać pielęgnacja skóry podczas ciąży:

Kosmetyki na trądzik w ciąży

Wprawdzie poprawa cery w ciąży może nastąpić samoistnie w drugim trymestrze, ale możesz jej (i sobie) pomóc, sięgając po odpowiednie kosmetyki dla kobiet w ciąży. Dlaczego akurat dedykowane kosmetyki? Ponieważ skóra podczas ciąży jest bardzo wrażliwa, dlatego nawet sprawdzone i ulubione kosmetyki mogą jej najzwyczajniej zaszkodzić. W pierwszej kolejności więc sprawdź, czy to, co stosujesz na co dzień, nadaje się do pielęgnacji bardziej uwrażliwionej cery. Dobrze, aby kosmetyki były hipoalergiczne i nie zawierały drażniących substancji jak silikony, parabeny, środki spieniające czy triklosan.

Podczas ciąży należy unikać leków i substancji przeciwtrądzikowych, o których wiadomo, że powodują wady wrodzone. Dotyczy to doustnej izotretynoiny (Amnesteem, Claravis), retinolu i retinoidów obecnych w kosmetykach. 

Podczas ciąży, a zwłaszcza gdy skórę dopadł trądzik, bardzo ważne jest oczyszczanie (nawet dwa razy dziennie) i nawilżanie skóry (najlepiej delikatnym kremem na bazie wody). Nie zapominaj również o ochronie przeciwsłonecznej. Kobietom w ciąży zaleca się stosowanie nieorganicznych środków przeciwsłonecznych, takich jak tlenek cynku, dwutlenek tytanu, tlenek żelaza, talk i kalamina, które są ogólnie bezpieczniejsze niż ich odpowiedniki organiczne ze względu na ich nietoksyczne, stabilne właściwości i brak wchłaniania ogólnoustrojowego. Z tą uwagą tylko, że są to substancje komedogenne, a więc zapychające, co może zaognić problem – stosuj je więc rozważnie.

Jeśli nosisz makijaż na co dzień, używaj produktów bezolejowych oznaczonych jako niekomedogenne. Koniecznie sprawdź ich skład, np. niektóre oleje nie zatykają porów skórnych). Zawsze dokładnie zmyj makijaż przed pójściem spać.

Co może pomóc na trądzik w ciąży? Standardowo w leczeniu miejscowym trądziku zaleca się kwas azelainowy, przy czym warto zaznaczyć, że wprawdzie kwas ten nie ma negatywnego wpływu na przebieg ciąży i płód (kategoria B wg FDA, czyli „nie przeprowadzono dobrze kontrolowanych badań na ludziach, badania na zwierzętach nie wykazują zagrożenia dla płodu”), jednak warto w tym okresie zrezygnować z wysokich stężeń. Wysokie stężenia mogą wywołać podrażnienia przez fakt, że skóra w okresie ciąży jest bardziej wrażliwa. Nie ulega jednak wątpliwości, że kwas azelainowy zaliczany jest do łagodnych kwasów przeciwzapalnych i tym samym może zmniejszyć obrzęk i zaczerwienienie.

Trochę inaczej sprawa ma się z innym popularnym kwasem na trądzik, czyli kwasem salicylowym (kategoria C wg FDA, czyli „nie przeprowadzono żadnych dobrze kontrolowanych badań u ludzi; badania na zwierzętach wykazały niekorzystny wpływ na płód”). Nie ma badań na temat teratogenności, czyli wpływu na płód, jednak jego stosowanie powinno się ograniczyć i najlepiej sięgać po niskie stężenia, np. w płynach do mycia twarzy, aby uniknąć długiej ekspozycji i ogólnoustrojowego wchłaniania w czasie ciąży.

Bezpieczne leczenie trądziku ciążowego obejmuje produkty na bazie siarki i cynku. Tutaj jest cała masa badań potwierdzająca skuteczność tych substancji przy jednoczesnym minimalnym wpływie na przebieg ciąży. Możesz więc sięgnąć po krem na noc z cynkiem od Fitokosmetik czy do mycia twarzy używać mydła z siarką Ajeden. 

Są dwa sposoby uważane za powszechnie bezpieczne i rekomendowane kobietom w ciąży, które uskarżają się na trądzik. Mianowicie mycie skóry produktami na bazie siarki (działa antybakteryjnie), a także stosowanie płynów lub toników z kwasem azelainowym (działa przeciwzapalnie).

Pamiętaj, aby przed wprowadzeniem jakiegokolwiek kosmetyku sprawdzić zalecenia producenta, a także skonsultować się z lekarzem, by mieć pewność, że możesz używać niektórych produktów bez obaw o zdrowie swoje i dziecka.

Kosmetolog radzi: Naturalne kosmetyki na trądzik w ciąży

Ciąża to czas, kiedy należy zwrócić szczególną uwagę na właściwą pielęgnację skóry oraz skład stosowanych kosmetyków. Bezpieczne kosmetyki na trądzik w ciąży to przede wszystkim delikatne, naturalne formuły o działaniu oczyszczającym, przeciwbakteryjnym i regulującym wydzielanie sebum. 

Wartościowe składniki naturalnych kosmetyków na trądzik w ciąży to:

• ekstrakty roślinne – m.in. z pokrzywy, fiołka trójbarwnego, aloesu, czarnej porzeczki,
• oleje roślinne – m.in. olej z pachnotki i olej z ogórecznika, olej z pestek malin,
• hydrolaty roślinne – m.in. hydrolat z czystka, hydrolat z drzewa herbacianego, hydrolat z oczaru wirginijskiego,
• glinki mineralne – zwłaszcza glinka zielona,
• probiotyki,
• witaminy – zwłaszcza witaminy z grupy B, 
• filtry przeciwsłoneczne – przede wszystkim filtry mineralne.

Wiele z tych składników można stosować jako niezależne produkty pielęgnacyjne – np. glinka świetnie sprawdzi się do oczyszczania twarzy i jako maska, a hydrolat z powodzeniem może zastąpić tonik.

Z kosmetyków, które stosujemy w ciąży, możemy śmiało korzystać także w okresie karmienia piersią. W trakcie laktacji zakres możliwości pielęgnacyjnych znacznie się poszerza. Jeśli chcemy sprawdzić, czy dany składnik faktycznie jest bezpieczny, można sprawdzić to w bazie e-lactancia.org.

Warto pamiętać, że same kosmetyki, nawet najlepsze, to nie wszystko Pielęgnacja skóry trądzikowej w okresie ciąży powinna iść w parze ze zdrową dietą, zmianą stylu życia oraz wyeliminowaniem czynników, które nam szkodzą.

Domowe sposoby na trądzik w ciąży

Istnieją substancje, które powszechnie uważane są za bezpieczne do stosowania w ciąży. Większość z nich znajdziesz w swoim domu i mogą Ci posłużyć do domowej walki z objawami trądziku.

Naturalne środki na trądzik:

• ocet jabłkowy – przemywaj twarz mieszanką octu i wody destylowanej w proporcji 1:3
• soda oczyszczona do nakładania punktowego – wymieszaj sodę z wodą w proporcji 1:1, nałóż na skórę i po wyschnięciu pasty dokładnie spłucz; stosuj ostrożnie, soda może podrażnić skórę!
• miód – na zwilżoną ciepłą wodą skórę nałóż bezpośrednio miód i pozostaw na 20 minut, następnie spłucz; miód wykazuje właściwości antybakteryjne i antyseptyczne
• sok z cytrusów – sok z cytryny lub limonki nałóż wacikiem na miejsca z wykwitem, pozostaw na 10 minut i spłucz; sok zawiera kwas alfa-hydroksylowy, który odblokowuje pory i wspomaga złuszczanie martwego naskórka
• olej kokosowy – najlepiej zastosuj zamiast kremu na noc lub dodaj kilka kropli do ulubionego produktu; olej wykazuje właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i kojące

Czasami trądzik może być na tyle uporczywy, że kosmetyki czy domowe sposoby nie przyniosą rezultatów. Wtedy można rozważyć wprowadzenie antybiotyków, takich jak klindamycyna, które wykazują silne działanie antybakteryjne, tym samym mogą zabijać bakterie powodujące trądzik. Przepisanie antybiotyku odbywa się przez lekarza i powinno być skonsultowane z ginekologiem.

Trądzik w ciąży – podsumowanie

Trądzik może pojawić się na początku ciąży, ponieważ poziom androgenów i wynikająca z tego produkcja oleju właśnie wtedy wzrastają. Stopień nasilenia trądziku w czasie ciąży różni się w zależności od osoby. Dla niektórych produkcja dodatkowego sebum może być bardziej subtelna. Inne kobiety – zwłaszcza te, które miały trądzik jako nastolatki – są bardziej podatne na wykwity trądziku w czasie ciąży. Bądź przygotowana! Jeśli tylko zauważysz nadmierne przetłuszczanie się skóry, najlepiej skonsultuj się z lekarzem co do najlepszych kosmetyków i sposobów pielęgnacji.

Możesz też sprawdzić kategorię kosmetyków dostępnych w naszym sklepie: Naturalne kosmetyki przeciwtrądzikowe. Wielu producentów stosuje bezpieczne substancje i rekomenduje swoje kosmetyki kobietom w ciąży.

PS Trądzik w ciąży to nie jedyny problem, z jakim zmagają się przyszłe mamy. Dość powszechne są również przebarwienia skórne. Jak sobie z nimi poradzić, dowiesz się z osobnego artykułu:

Źródła:

1. S.K. Bechstein, F. Ochsendorf, Acne and rosacea in pregnancy, Hautarzt 2017 Feb;68(2):111-119 (dostęp dn. 8.12.2021).
2. Aslı Feride Kaptanoglu, Didem Mullaaziz, Acneiform Eruptions and Pregnancy, April 14th 2016 (dostęp dn. 8.12.2021).
3. Tamar Gomolin, Abigail Cline 1, Frederick Pereira, Treatment of rosacea during pregnancy, Dermatol Online J 2021 Jul 15;27(7) (dostęp dn. 8.12.2021)